نقش نظریه شهر خلاق در پویش اقتصاد فرهنگی و زندگی شهری

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 هئیت علمی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران

2 دانشجوی دکترای آینده پژوهی دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران

چکیده

در عصر پسامدرن، اقتصاد فرهنگی نقش حائز اهمیتی در توسعه اقتصادی شهرهای جهان دارد. شاهد این امر، حضور پررنگ متغیر­های اقتصاد فرهنگی در برنامه­های تحول اقتصادی شهرهای جهان است. در همین راستا در سده بیست و یکم، جذب نخبگان و استعدادهای خلاق به یکی از مهم­ترین ابزارهای شهرها برای رشد و بالندگی اقتصادی تبدیل شده است.
   روش­شناسی این مقاله توصیفی- تحلیلی با بهره­گیری ازتحلیل محتوای جدیدترین منابع لاتین است، مؤلفه­های این نوشتار  مشتمل بر نقش اقتصاد فرهنگی در پویش شهرها، پیشینه نظریه طبقه خلاق، مفهوم نظریه طبقه خلاق و شهر خلاق، مؤلفه­های نظریه شهر خلاق، عناصر شهر خلاق، دیدگاه­های منتقدان و مخالفان نظریه طبقه خلاق و در نهایت ویژگی­های دو نمونه عملیاتی شهر خلاق یعنی شهر ملبورن و شهر تورنتو ارائه شده است.
   نتایج پژوهش نشان­دهنده آن است که جذب نخبگان منجر به خلاقیت، نوآوری و جهش اقتصادی شهر­ها می­شود، و این امر به پویش اقتصاد فرهنگی شهرها می­انجامد. در کانون و تمرکز نظریه شهر خلاق، موضوع­هایی از قبیل؛  فناوری، استعداد و تسامح و تساهل است، چنانچه در جهان به شدت رقابتی امروز، آن دسته از شهرها موفق به جذب نخبگان می­شوند که از تنوع، تسامح و تساهل بیشتری برخوردار باشند. نقش طبقه خلاق در پویش اقتصاد فرهنگی مربوط به متغیر تسامح و تساهل است؛ به این معنا که شهرها با ترویج فرهنگی باز، چند ملیتی، تکثرگرا و تسامح­گرا قادر به جذب نخبگان و به تبع آن پیشرفت و توسعه اقتصادی می­شوند. 

کلیدواژه‌ها



منابع
ها، مطالعه موردی از شهرهای موفق و ناموفق. ابراهیمی، م. (1387). نشست شهر خلاق: مفاهیم، سیاست
ریزی شهر تهران. تهران: فرهنگسرای نیاوران. مرکز مطالعات و برنامه
ربانی خوراسگانی، ع.؛ ربانی، ر.؛ ادیبی سده، م.؛ موذنی، ا. (1390). بررسی نقش تنوع اجتماعی در ایجاد
 
361393½Zfˆ» Á ‚ÌËZa ºf ̈Å ÃZ¼‹ سال پنجم
شهرهای خلاق و نوآور (مورد مطالعه: شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 21، صص 180-
.159
ها، سال یازدهم، شماره 100، رفیعیان، م. (1390). درآمدی بر مناطق و شهرهای خلاق، مجله شهرداری
.15-12صص
ساز توسعه خلاق بافت های فرسوده های زمینه رفیعیان، م.؛ بمانیان، م. ر.؛ رفیعیان، م. (1389). شناسایی پهنه
ریزی شهری (نمونه موردی: محله امامزاده یحیی، ناحیه 2منطقه 12 تهران)، با رویکرد گردشگری در برنامه
دو فصلنامه مدیریت شهری، سال یازدهم، شماره 25، صص235-257.
ادیاری و حافظ مهدنژاد و فریالله ز رامتک ترکابی انتقادی. ترجمه دیه شهری ارزیشورت، ج. ر. (1388). نظر
ز، چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.یپره
های اقتصادی. ترجمه ابوالفضل مشکینی، فریاد پرهیز، کیم، ی. ه. و شورت، ج/ ر. (1389). شهرها و نظام
علیرضا غلامی و حافظ مهدنژاد، تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
نژاد، مهدنژاد ح.؛ پرهیز، ف. (1393). شهر خلاق. تهران: انتشارات آراد. مشکینی، ا.؛ حاتمی
Bontje, M., Musterd, S. (2009). Creative industries, creative class and com-
petitiveness: Expert opinions critically appraised, Geoforum 40 (2009) 843–
852.Commission DG5, Brussels.
Florida, R. (2004). The Rise of the Creative Class: And How it’s Trans-
formingWork, Leisure, Community and Everyday Life (Paperback). Basic
Books, New York.
Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class: And How It’s Transform-
ing Work, Leisure, Community and Everyday Life, New York: Basic Books.
Florida, Richard, 2005, Cities and the Creative Class, New York: Routledge.
GLA Economics. (2004). Measuring Creativity: 2004 Update of the GLA’s
CreativeIndustry Economic Data. Greater London Authority, London.
Glaeser, E. L., Scheinkman, J. A. , Shleifer, A. (1995). Economic growth in a
cross-section of cities, Journal of Monetary Economics, 36(1), pp. 117–143.
Gossling, T., Rutten, R. (2007). Innovation in regions, European planning
studies,Vol.15, No.2.
Jameson, Fredric, 1991, Postmodernism, or, the Cultural Logic of Late Capi-
talism, Durham, NC: Duke University Press.
KEA European Affairs. (2006). The Economy of Culture in Europe. European
Kloosterman, R.C., (2004). Recent employment trends in the cultural indus-
tries in Amsterdam, Rotterdam, The Hague and Utrecht: a first exploration.
Tijdschriftvoor Economische en Sociale Geografie 95 (2), 243–252.
 
371393½Zfˆ» Á ‚ÌËZa ºf ̈Å ÃZ¼‹ سال پنجم
Markusen, A., Schrock, G. (2006). The artistic dividend: urban artistic spe-
cialization and economic development implications, Urban Studies, 43(10),
pp. 1661–1686.
Peck, J. (2005). Struggling with the creative class, International Journal of
UrbanRegional Research, 29(4), pp. 740–770.
Pratt, A.C., (1997). The cultural industries production system: a case study
ofemployment change in Britain, 1984–91. Environment and Planning A 29
(11),1953–1974.
Roberts. (2006). Marion From ‘creative city’ to ‘no-go areas’– The expansion
of the night-time economy in British town and city centres, Cities, Vol. 23,
No. 5, p. 331–338, 2006.
Romer, P. (1989). Endogenous Technological Change. Journal of Political
Economy. 98, 5, 1990: S71-S102.
Sasaki, M. (2004). The role of culture in urban regeneration, paper presented
in Universal Forum of Cultures, Barcelona ,www.barcelona2004.org/esp/
banco_ delconocimiento/docs/ PO_ 22_ EN _SASAKI.pdf
Scott, Allen J. (2006). Creative Cities: Conceptual Issuesand Policy Ques-
tions. Journal of Urban Affairs, 28(1):1–17.
Throsby, David, 2001, Economics and Culture, Cambridge: Cambridge Uni-
versity Press.
Vanolo, A. (2008). The image of the creative city: Some reflections on urban
branding in Turin, Cities 25 (2008) 370–382