تنوع یا یکسانی در برنامه ریزی درسی و آموزشی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استاد گروه ریاضی، دانشگاه زنجان

چکیده

یکی از مسئله­ های همیشه مطرح و حساس فرهنگ ملی در هر کشوری و از جمله کشور ما آموزش و محتوای آموزشی دوره­ های تحصیلی از سطح عمومی و پایه ­ای تا دوره­ های تخصصی و دانشگاهی است. در دامنۀ این بحث یکی از عناوین مورد توجه موضوع «برنامه ­ریزی یکسان» یا «تنوع و تکثر درسی و آموزشی» برای هر یک یا تمام این حوزه­ هاست. این نوشته نقد و نظری در این ­باره است. نگارنده معتقد است که فرصت تنوع بخشیدن به برنامه­ های درسی و آموزشی، در چارچوب­ ها و مناسبات روشن و شفاف ملی، به ­ویژه در حوزۀ آموزش ­های تخصصی و پیشرفته دانشگاهی که رویکردها، تخصص­ها، علاقه ­ها و نیازمندی­ ها ریز و پرشاخ و برگ هستند یکی از مسیرهای خلاق و پیشران توسعه و تعمیق علم، خلاقیت و کارآمدیست و یکی از مصداق ­ها و تجلی­گاه ­های اعتماد به و انتظار از «استقلال علمی دانشگاه ­ها». با این هدف­گذاری روشن در زمینۀ آموزش ­های تخصصی، رویکرد این نوشته، بیشتر یک نگاه و تفسیر دانشگاهیست تا مضمونی در حوزۀ فرهنگ و آموزش عمومی (که متعلق به پیش از دانشگاه است) و بنابراین تنها در این چارچوب قابل ارزیابی و نقد است. در این محدوده، اشاره­ های گاه ­به­ گاه متن به تجربه ­هایی در حوزۀ آموزش­ های عمومی تنها از برای توجه به مثال­ها و مصداق­ ها­ی عینی و آشنا و در دسترس است و نه تمرکز و هدف­گیری تحلیلی و تفسیری. در فرصت این نقد و بررسی این فرض مهم که تناسب­ های موضعی «تنوع ­بخشی در برنامه ­ریزی درسی و آموزشی» در هر موقعیت و رشته و تخصصی باید توسط اهل فن خود سنجیده و سود و زیان و راهکارهای اجرایی مناسبش پیشنهاد و تشریح شوند، مورد تردید نیست. نتیجه آنکه در طرح این گفت ­وگو، یک فرض هم آن است که لوازم، مقتضیات و تخصص ­های مورد نیاز حوزۀ عمل و اجرا، خود بحث و موضوع مستقلی نیازمند تأملات و گفت­ وگوهای متفاوتی است.

کلیدواژه‌ها


آرین نژاد، م. (1394). برنامه­ریزی درسی و دو ابلاغیۀ جدید. خبرنامۀ انجمن ریاضی ایران، شمارۀ 144، صص 4-1.
آقازاده، ­ا. (1379). آموزش و پرورش تطبیقی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها. تهران: انتشارات سمت.
آیین­نامه واگذاری اختیارات برنامه­ریزی درسی به دانشگاه­ها. (1379). ابلاغ وزیر.
بخشنامه اجرایی در خصوص تفویض اختیار به دانشگاه­ها. (1394). ابلاغ معاون آموزشی وزارت.
بهرنگی، ص. (1344).کندوکاوی در مسائل تربیتی ایران. تهران: انتشارات شبگیر.
بهزاد، م. (رئیس دانشگاه یاد شده و رئیس فرهنگستان علوم پیش از انقلاب)، سخنرانی افتتاحیه سی و دومین کنفرانس ریاضی کشور (1380) در دانشگاه مازندران در شرح مشارکت فعال دانشگاه هاروارد در راه­اندازی دوره­های عالی آن دانشگاه در دهه پنجاه.
چارچوب تدوین و بازنگری برنامه­های درسی. (1394). ابلاغ وزیر.
سیر تطور وزارتخانه­ها از قاجاریه تا کنون. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران:
شهشهانی، س. (1389). آموزش ریاضی در دانشگاه­ها. مجموعه مقالات نخستین سمینار چشم­انداز آموزش و پژوهش ریاضی کشور، فرهنگستان علوم، صص 24-16.
ظهوری زنگنه، بیژن (1394). نامه­ای به کمیتۀ علوم پایۀ وزارت عتف. خبرنامه انجمن ریاضی ایران، شماره 146، صص 7-4.
کت‍یرائ‍ی، م.­ (1378).از خش‍ت تا خش‍ت. تهران: نشر ثالث، چاپ چهارم.
گالن جی.، الکساندر ام. و لوئیس، آ. (1377). برنامه­ریزی درسی، خوی­نژاد غلامرضا، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ چهارم.
گفتگو با عبدالحسین مصحفی (1379). رشد معلم، شماره 155، صص18-10.
مک لنان،گ. (1385). پلورالیسم، برگردان جهانگیر معینی. چاپ دوم، تهران: نشر آشیان.
مومنایی کرمانی، و. مومنایی کرمانی، ح. (1389). نگاهی به دوره­های کارشناسی ریاضیات در ایران. فرهنگ و اندیشۀ ریاضی، شماره 44، صص 106-91.