چگونگی آموزش مفاهیم نجومی در کتاب‌های علوم تجربی ایران و مقایسه آن با کشورهای OECD

نویسندگان

1 آموزش و پرورش

2 دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی

10.22034/popsci.2024.447030.1320

چکیده

هدف: تحلیل کمی و کیفی کتابهای درسی علوم ایران از گذشته تا امروز در مبحث نجوم، مقایسه آنها با کتابهای کشورهای OECD، چین و آفریقای جنوبی، و در نهایت، شناسایی نقاط ضعف و قوت آنهاست.
روش: پژوهش به روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری، کلیه محتوای مبحث نجوم کتابهای درسی علوم تجربی در دوره های تحصیلی ابتدایی و متوسطه اول بود. کل جامعه به صورت نمونه آماری انتخاب شد.
یافته‌ها: در این پژوهش، ابتدا سیر تحولی محتوای آموزشی نجوم در برنامه درسی ایران از سالهای 1306 تا 1380 بررسی شد. همچنین کتابهای علوم دوره ابتدایی و متوسطه اول که در سالهای 1402-1401 نوشته شده است، از نظر تعداد صفحات، اصطلاحات تخصصی و موضوعات نجومی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج حاصل از هر دو دوره با هم مقایسه شد. سپس، محتوای نجومی هر دوره با محتوای نجومی کشورهایOECD، چین و آفریقای جنوبی مقایسه شد.
نتایج: تحلیل داده ها نشان داد، میزان مطالب نجومی در دوره اول متوسطه(5.73 درصد از کل محتوای کتاب‌ها) اندکی بیشتر از دوره ابتدایی(5.27 درصد از کل محتوای کتاب‌ها) است. از طرفی، تعداد اصطلاحات نجومی استفاده شده در دوره متوسطه اول (48 اصطلاح) نسبت به دوره ابتدایی (20 اصطلاح) بیش از دو برابر افزایش یافته است، بطوریکه مطالب نجومی در دوره ابتدایی در 7 عنوان اصلی با 18 زیر عنوان طبقه بندی شده، اما در دوره متوسطه اول مطالب در 11 عنوان اصلی با 48 زیر عنوان تنظیم شده است. این نتایج حاکی از آنست که در دوره متوسطه اول بیشتر به مباحث نجوم پرداخته شده است. از طرفی، نتایج بخش آخر پژوهش نشان داد که در کتابهای کشورهای OECD، چین و آفریقای جنوبی، موضوعات مهم و به روزی از گرانش، کیهان شناسی، نجوم رادیویی و اختر زیست شناسی مطرح می‌شود، اما در محتوای نجومی کتاب‌های ایران هیچ اشاره‌ای به آن‌ها نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات