تحلیل کیفی محتوای کتاب درسی تفکر و سبک زندگی در ارتباط با مقوله های خواندن و مطالعه

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابدار کتابخانه‌عمومی جابربن حیان شهر مس سرچشمه، رفسنجان

2 دانشجوی دکترای کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران

چکیده

 هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب درسی تفکر و سبک زندگی در مقوله­های خواندن و مطالعه است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر رویکرد پژوهش، کیفی است. جامعه آماری پژوهش کتاب درسی تفکر و سبک زندگی پایه هفتم در سال 1397 است. برای رسیدن به محتوای پیام­های کتاب در ارتباط با خواندن از تحلیل محتوا استفاده شد. کتاب به بطور کامل مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت و  مفاهیم مرتبط با خواندن استخراج و دسته‌‌بندی گردید. سپس این مفاهیم دسته‌بندی و از نظر سطح انتزاع به مقوله و زیرمقوله تبدیل شدند. نتایج نشان داد کتاب به لحاظ پرداختن به عناصر مطالعه و هدایت دانش‌آموز در جهت شیوه صحیح مطالعه عملکرد مطلوبی برخوردار است. اما آنچه که بیش از هر چیز به چشم می­آید عدم توجه کتاب حاضر به بیان صریح و شفاف مزیت خواندن و نقش آن در داشتن تفکری صحیح است. همچنین کتاب دارای فعالیت‌هایی است که به طور مداوم دانش‌آموز را ترغیب به تفکر می­کند اما در هیچ قسمت از کتاب راه پاسخ به سؤالات را به دانش‌آموز معرفی نمی­کند و تنها در قسمت طرح پژوهشی یکی از راه­های جمع‌آوری اطلاعات را مراجعه به کتابخانه بیان می­کند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اسماعیلی اول، آرزو (1391). بررسی وضعیت مطالعه­ی آزاد دانش­آموزان دبیرستان­های استان خوزستان و عوامل مؤثر بر آن. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
  2. تقی پناهی، فاطمه؛ دیانی، محمدحسین (1387). بررسی عوامل موثر بر انگیزه های مطالعه در دانش آموزان ابتدایی و راهنمایی. کتابداری و اطلاع­رسانی، 11 (3).
  3. جوانبخت، میثم؛ وزیری، اسماعیل؛ یقطین، مریم (1390). بررسی میزان انعکاس موضوعات کتابداری واطلاع­رسانی در کتاب­های درسی دوره متوسطه و پیش­دانشگاهی (شاخه نظری) در سال تحصیلی 90-1389. کتابداری و اطلاع رسانی، 14(1) (پیاپی 53)، 297-318.
  4. حرفتی سبحانی لیل آبادی، محمد؛ پیری، موسی (1397). تحلیل محتوای کتاب­های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه. مطالعات میان فرهنگی، 12 (31).
  5. حیدری، غلامرضا؛ فرج­پهلو، عبدالحسین؛ اسدنیا، ابوالفضل (1391). تحلیل عوامل ترغیب کننده و بازدارنده پژوهش در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی کتابداری و اطلاع­رسانی ایران. فصلنامه علم اطلاعات و نسخه شناسی، 1 (2). 35-50.
  6. دهخدا، علی‌اکبر (1377).لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سازمان لغت‌نامه، جلد 24.     
  7. رداد، ایرج؛ مسعودی، میترا (1392). بررسی وضعیت عادات مطالعه­ی آزاد دانش­آموزان دوره­ی متوسطه­ی شهر مشهد و عوامل مؤثر بر آن. تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه­های عمومی. 19 (3)، 387-407.
  8. عمید، حسن (1389). فرهنگ فارسی عمید. ذیل «مطالعه». تهران: نشر رهیاب نوین هور.
  9. فامیل روحانی، سیدعلی اکبر؛ خواجوی، فاطمه؛ حمیدی، محسن (1392). بررسی میزان استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه­های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر اهواز و مشکلات و موانع موجود در بهره­گیری از آن در این کتابخانه­ها. فصلنامه دانش­شناسی. 6 (21).
  10. فراشبندی، فیروزه؛ کاوه باغبادرانی، فریبا؛ امرایی، مرتضی و امیدی نیا، مریم (1388). تحلیل محتوای کتاب­های درسی دبستان از نظر مفاهیم مربوط به کتاب و کتابخوانی. در کتابخانه­های آموزشگاهی، پویاسازی نظام آموزشی و مشارکت در فرآیند یاددهی- یادگیری: مجموعه مقالات همایش دانشگاه فردوسی مشهد 3 و 4 اردیبهشت، (ص 285-300). تهران: کتابدار.
  11. قزل ایاق، ثریا (1383). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن (مواد و خدمات کتابخانه­ها برای کودکان و نوجوانان). تهران: سمت.
  12. کریمی، روح­الله (1394). کاستی­های کتاب­های درسی تفکر و پژوهش و تفکر و سبک زندگی. فصلنامه نقد کتاب اخلاق علوم تربیتی و روانشناسی. 1 (1).
  13. کریمیان، هاجر؛ زار، تقی؛ پیری، موسی (1395). مؤلفه­های پیشگیری از اعتیاد در محتوای کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم از دیدگاه دبیران. فصلنامه اعتیاد پزوهی سوء مصرف مواد، 10 (40).
  14. کیان، مرجان؛ منصوریان، یزدان؛ کرمشاهی امجزی، اسماعیل (1396). واکاوی نقش برنامه درسی پایه ششم ابتدایی در ترغیب دانش­آموزان به مطالعه. پژوهش­های تربیتی، 34.
  15. محسنیان، سرور(1383). ب‍ررس‍ی‌ ن‍ق‍ش‌ ک‍ت‍اب­‍­ه‍ای‌ درس‍ی‌ در دوره‌ه‍ای‌ اب‍ت‍دای‍ی‌ و راه‍ن‍م‍ای‍ی‌ ت‍ح‍ص‍ی‍ل‍ی‌ در ت‍رغ‍ی‍ب‌ دان‍ش‌آم‍وزان‌ ب‍ه‌ م‍طال‍ع‍ه. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دان‍ش‍گ‍اه‌ آزاد اس‍لام‍ی‌، واح‍د روده‍ن‌،  تهران.
  16. معرف زاده، عبدالحمید؛ بیگدلی، زاهد؛ نعمتی، شهباز (1389). بررسی دیدگاه مسئولین کتابخانه­های عمومی استان خوزستان در ارائه خدمات اطلاعاتی به کودکان خیابانی. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات. 3 (5)، 29-48.
  17. معزی، لیلا؛ زارعی، رضا (1395). تحلیل محتوای کتاب درسی تفکر و سبک زندگی دوره متوسطه اول در مورد ترویج و تعمیق فرهنگ حجاب بر اساس اهداف سند تحول بنیادین. فصلنامه علمی-پژوهشی زن و جامعه، 7 (3).
  18. معین، محمد (1375). فرهنگ معین. ج3، ذیل «مطالعه». تهران: امیرکبیر.
  19. موحدیان، قاسم؛ شاه­محمدی، گیتی (1394). بررسی رویکرد محتوایی کتاب­های درسی دوره دبستان به مقوله­های مرتبط با خواندن. اولین همایش ملی خواندن 28 و 29 آبان، دانشگاه کردستان.
  20. نظری، اشرف؛ عصاره، فریده (1389). دیدگاه­های دانش آموزان دبیرستانی شهرکرد در مورد عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه آزاد. مجله مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات. شماره 87.

 

 

  1. Annamalai, S; Muniandy, B (2013). Reading Habit and Attitude among Malaysian Polytechnic Students. International Online Journal of Educational Sciences, 2013, 5 (1), 32-41
  2. Chettri, K; Rout, S.K (2013). Reading Habits - An Overview. IOSR Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS) Volume 14 , Issue 6 (Sep. - Oct. 2013), PP 13-17.
  1. Mayring, P. (2000, June). Qualitative content analysis. Forum: Qualitative Social Research, 1(2), Retrieved September 23, 2019, from http://www.qualitative net/index.php/fqs/article/view/1089/2386.
  2. Webster, N. (1970). Webster's New Twentieth Century Dictionary of the English Language. Cleveland/New York: World Publishing Company.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار