نقشه‌های علمی: فنون و روش‌ها

رمضانی, هادی; علیپورحافظی, مهدی; مؤمنی, عصمت

نقشه‌های علمی: فنون و روش‌ها

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسیارشد علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه علامه طباطبائی

² استادیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

³ استادیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

با رشد حوزه‌های دانش، انتشارات علمی نیز به‌ سرعت توسعه یافته و در نتیجه این رشد، رصد روندهای پژوهشی در حوزه‌های گوناگون علم دشوار شده است. با توجه به محدودیت‌های روش‌های مرسوم تجزیه و تحلیل حوزه‌های مختلف علوم در دنیای جدید و فقدان تصور کامل و جامع آنها از علوم مختلف، روش‌های نوینی توسط متخصصان علم‌سنجی و علوم رایانه ارائه شده است. در این راستا، متخصصان علم‌سنجی در تلاشند تا نقشه‌های حوزه‌های مختلف علمی را ترسیم کنند. به ‌همین دلیل، آنها شاخص‌ها و روش‌های علم‌سنجی را با فنون نوین مصورسازی ترکیب کرده‌اند تا برای سیاست‌گذاران و جوامع علمی، بررسی و پیمایش در مسیرهای مختلف آن میسر شود.
مطالعه حاضر، با هدف معرفی روش‌های نگاشت نقشه‌های علمی؛ به خصوص تحلیل هم‌رخدادی واژگان و روش‌های متن‌کاوی، سعی دارد تا نظر پژوهشگران را به سمت حوزه‌های جدید تحلیل ساختار علوم رهنمون سازد. این مقاله ضمن توجه بر مفاهیم نگاشت نقشه‌های علمی و بررسی روش‌های آن، به توضیح بنیان‌‌های نظری نقشه‌های علمی میپردازد و در نتیجه این نوع نقشه‌ها را به عنوان راه‌‌حلی برای بازنمون دانش ضمنی در راستای تبدیل آن به دانش آشکار، برای جامعه علمی پیشنهاد میکند.

کلیدواژه‌ها