اثرات زیست محیطی آزاد سازی قیمت نهادهای شیمیایی بر محصولات کشاورزی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

با توجه به اهمیت منابع تولیدی در کشت محصولات کشاورزی برنامه ­ریزی و مدیریت در زمینه مصرف بهینه منابع بسیار مهم و مورد تأکید است و نیاز به سیاست­ های مناسب در این زمینه دارد. یکی از سیاست­ هایی که در چند سال اخیر در این زمینه پیشنهاد و اجرایی شده، سیاست هدفمندکردن یارانه ­ها است. وجود محدودیت منابع در بخش کشاورزی و نیاز به افزایش تولید محصولات کشاورزی برای پاسخ­گویی به تقاضای زیاد مصرف­ کنندگان باعث فشار بر محیط ­زیست و آسیب رساندن به آن شده است. حد بحرانی این فشار عمدتاً به­ صورت استفاده گسترده از نهاده­ های شیمیایی است، به ­طوری­که در حال­ حاضر مهم‌ترین جنبه­ های زیست­ محیطی نگران­ کنندۀ فعالیت ­های کشاورزی، استفاده از نهاده ­های کشاورزی به خصوص نهاده ­های شیمیایی است. این پژوهش به صورت مروری و با استفاده از آمار و ارقام موجود در منابع معتبر مربوط به کشاورزی نظیر کتاب­ ها، پایان­نامه ­ها، مجله ­ها و ژورنال­ های علمی- پژوهشی و مطالب منتشر شده در سایر منابع علمی نظیر اینترنت نیز بهره گرفته است و ضمن بررسی اهمیت استفاده از منابع تولیدی به­ ویژه منابع شیمیایی در محصولات کشاورزی، مفهوم سیاست یارانه به نهاده­ ها را نیز مورد بررسی قرار می ­دهد. در نهایت برای دستیابی به نتایج بهتر در این زمینه برنامه‌های ترویج- آموزشی رایگان برای کشاورزان پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها


اداره جهاد کشاورزی شهرستان بهنمیر. (1394).
اسدی، ه.؛ سلطانی غ. ر. (1379). بررسی حاشیه­ی ایمنی و تعیین الگوی کشت بهینه فعالیت­های زراعی با بهره­گیری از روش برنامه­ریزی خطی. اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال هشتم. شماره 31: 71-86.
اسلامی، س. ا. (1382). بررسی چگونگی بهبود توزیع یارانه­های پرداختی در کشور در راستای حمایت از اقشار آسیب­پذیر. وزارت امور اقتصادی و دارایی، تهران.
آملی­دیوا، ح.؛ علیشاهی، م. و بهرامی ­مهنه، ف. (1386). سیاست­گذاری نهاده­ها و اثرات آن بر محیط­ زیست ( با تأکید بر یارانه­های کود و سم). ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران.
بای بوردی، م.؛ ملکوتی، م. ج. (1379). تولید و مصرف بهینه کود شیمیایی در راستای اهداف کشاورزی پایدار. وزارت کشاورزی، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی.
بخشی، م. ر. (1388). تأثیر سیاست­های حذف یارانه کود و سم و پرداخت مستقیم بر الگوی کشت و مصرف نهاده­ها با تاکید بر پیامدهای زیست­ محیطی (مطالعه موردی: زیر بخش زراعت استان­های خراسان رضوی و شمالی). رساله دکترا، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
پرمه، ز.(1384). آثار سیاست­های اقتصادی بر رفاه خانواده (مطالعه کاهش یارانه حامل­های انرژی و کالاهای اساسی). مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی، تهران.
حسینی، ص.؛ بی­نظیر، ع. (1379). سیاست پیشنهادی تثبیت درآمدی بخش غلات ایران. مجله­ علوم کشاورزی ایران.
رحیمی، ع. (1375). بررسی اقتصادی یارانه. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
شیرماهی، س. (1392). بررسی اثر حذف یارانه­ نهاده­ها بر الگوی کشت زیربخش زراعتی شهرستان ری. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
عزیزی، ج. (1384). بررسی آثار آزادسازی قیمت نهاده­های کود شیمیایی و سم بر تولید برنج در استان گیلان. فصل ­نامه­ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، جلد 4، شماره 2: صص 13-50.
غلامی، م.؛ قادرپور، ل.؛ مظلومی، م. و زنوبی، س. (1391). اثرات رفاهی یارانه انرژی برق بر کشاورزان (مطالعه موردی ذرت­کاران منطقه مرودشت). دومین همایش ملی راهکارهای توسعه اقتصادی با محوریت برنامه­ریزی منطقه­ای.
قربانی، م.؛ فیروز زارع، ع. (1387). مقدمه­ای بر ارزش گذاری محیط زیست. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
کریم­زادگان، ح.؛ گیلان­پور، ا. و میرحسینی، ا. (1385). اثر یارانه کود شیمیایی بر مصرف غیربهینه آن در تولید گندم. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال چهاردهم، شماره 55: صص 121-133.
کوپاهی، م.؛ سادات باریکانی، س. ح.؛ کاوسی کلاشمی، م. و ساسولی، م. ر. (1388). اثر کاربرد نهاده­ها بر ریسک تولید برنج استان گیلان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال 13، شماره 48.
متشرع­زاده، ب.؛ ملکوتی، م. (1380). تولید و مصرف بهینه­ کودهای شیمیایی در کشور گامی ارزنده به سوی خودکفایی و دستیابی به کشاورزی پایدار. نشریه­ فنی، شماره­ 209، معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی سازمان تات، وزارت جهاد کشاورزی.
مرکز آمار ایران. (1394).
مهربانیان، ا.؛ موذنی، س. (1387). بررسی یارانه­های پرداختی و اعتبارات دولت به بخش کشاورزی در ایران و تجارب سایر کشورها. مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی و اقتصاد کشاورزی. مدیریت پردازش و تنظیم یافته­های تحقیقاتی. تهران. ص. 33.
کاوسی کلاشمی، م.؛ حیدری شلمانی، م. و نظری، م. ر. (1393). برآورد تمایل به پرداخت مصرف­کنندگان برای برنج ارگانیک در خانوارهای شهری استان گیلان. فصلنامه علمی پژوهشی علوم محیط، دانشگاه شهید بهشتی.
نسیبی­پورآذر، ف. (1369). بررسی انواع سوبسیدها و جنبه­های مختلف پرداختی در کشور در راستای حمایت از اقشار آسیب­پذیر. تهران: وزارت امور اقتصادی و دارایی.
نعمتی، آ.؛ قربانی، م. (1391). همسویی رفتار اقتصادی و زیست­ محیطی کشاورزان در مدیریت علف­های هرز. تحقیقات اقتصاد کشاورزی.
نیازی، ج. (1375). حذف یارانه کود شیمیایی، سیاست­ها و رهیافت­ها. اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 14: 143-158.
وزارت جهاد کشاورزی. ( 1394). آمارنامه کشاورزی، اداره کل آمار و اطلاعات.
 
Anderson, J. R. and W. Griffiths. (1981). Production Risk and Input Use: Pastoral Zone of Eastern Australia. Aust. J. Agric. Econ. 25: 149-159.
Halkidis, I. and Papadimos, D. (2007). Technical report of life environment Project: Ecosystem based water resources management to minimize environmental impactsfrom agriculture using state of the art modeling tools in Strymonas basin. GreekBiotope،Wetland Centre (EKBY).
Higgins JPT, Green S. Cochrane handbook for systematic reviews. Version 5.0.0: The Cochrane Collaboration; 2008. Available from: www.cochrane-handbook.org.
Kim, Ch. (2001). Developing Policies for Agriculture and the Environment. Korea Rural Economic Institmic, ute, Working Paper
Mulrow CD. )1995). Rationale for systematic reviews. In: Chalmers I, Altman DG, eds. Systematic reviews. London: BMJ; pp. 1-8.