تقویت انگیزه معلمان در جهت ارتقاء صلاحیت‌های خود

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

مدیر گروه علوم انسانی، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

چکیده

برای بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ارتقاء صلاحیت‌های معلمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. معلمان توانمند از دانش، مهارت و تخصص خود در فرآیند آموزش دانش آموزان استفاده کرده و زمینه مساعدی را برای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به وجود خواهند آورد. هدف این پژوهش 1) شناخت مؤلفه‌های مختلف صلاحیت‌های معلمی و 2) شناسایی عوامل ایجاد انگیزه در معلمان جهت ارتقا صلاحیت‌های معلمی توسط خود است. روش پژوهش کیفی است و جهت تبیین از نظریه انگیزش شغلی هرزبرگ استفاده شد. ابزار مورداستفاده مصاحبه نیمه ساختارمند بود. جامعه آماری شامل پژوهش‌های انجام‌شده مرتبط، معلمان و کارشناسان آموزشی در شهر تهران بود. حجم نمونه شامل 12 نفر از معلمان و کارشناسان آموزشی در دسترس در مناطق مختلف آموزش‌وپرورش شهر تهران بود. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام شد. یافته‌ها حاکی از آن است که صلاحیت‌های معلمی شامل 6 مؤلفه که شامل «مسئولیت‌های حرفه‌ای معلمان»، « مدیریت و سازماندهی کلاس درس»، «آموزش با تدریس»، «پیش‌نیازهای تدریس مؤثر»، «برنامه‌ریزی و آمادگی» و « ویژگی‌های شخصی معلم» است. هرکدام از این مؤلفه‌ها دارای زیر مؤلفه‌هایی نیز هستند. مقوله‌های حاصل از مصاحبه بر اساس عوامل ایجاد انگیزه در نظریه هرزبرگ به دودسته انگیزش شغلی و نگهدارنده (بهداشتی) تقسیم شدند که متناسب با هرکدام می‌توان مداخلاتی را جهت ایجاد انگیزه انجام داد تا معلمان خودشان نسبت به ارتقاء صلاحیت‌های معلمی خود با شرکت فعالانه در «دوره‌های دانش‌افزایی مصوب آموزش‌وپرورش»، «دوره‌های مجازی» و «غیرمجازی» اقدام نموده و به‌صورت خودجوش به جستجوی مطالب موردنیاز خود پرداخته و صلاحیت‌های معلمی خود را ارتقاء دهند.

کلیدواژه‌ها


ادیب نیا، اسد (1383). بررسی موانع اجرای روش‌های تدریس فعال در مدارس ابتدایی شهر تهران. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
پروانه، سیده آزاده و رجالی، علی (1398). هشدار به جامعه ریاضی ایران و علاقه‌مندان به توسعه پایدار کشور. فرهنگ و اندیشه ریاضی. شماره 65، صص. 35 تا 13.
بیابانگرد، اسماعیل. (1384). رابطه میان عزت‌نفس، انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان سال سوم دبیرستان‌های تهران. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی، دوره 1. شماره 4، صص. 144-131.
تقی پور، حسینعلی، کشاورز لشکناری، روح اله، یوسف رشیدی، علی‌اصغر.(1396). دانش محتوایی روش‌های معلمی و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. (1399/11/7). کنفرانس پژوهش‌های جدید در حوزه‌های مدیریت، اقتصاد، حسابداری و انسانی در ایران و جهان.
 https://www.sid.ir/fa/seminar/SeminarList.aspx?ID=1559
دانش‌پژوه، زهرا (1392). ارزشیابی مهارت‌های حرفه‌ای معلمان علوم و ریاضی در دوره راهنمایی و ارائه روش‌های ارتقای کیفی آن. تهران: موسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوری آموزشی.
رستمی، حجت (1396). نگاهی به جایگاه ایران: در مطالعات بین‌المللی ارزیابی سواد ریاضی دانش آموزان (TIMSS). خبرنامه انجمن ریاضی ایران.
رئوف، محمود؛ صادقی بروجردی، سعید؛ و یوسفی، بهرام (1396). اثر مداخله‌ای انگیزش شغلی بر تحلیل رفتگی شغلی معلمان تربیت بدین استان لرستان. نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش. شماره 1. صص. 85-100.
قاسم‌زاده، سوگند؛ نقش، زهرا؛ و افضلی، لیلا (1397). انگیزه شغلی معلم، شادکامی معلم و جوسازمانی: کاربرد مدل یابی دوسطحی معلم و مدرسه. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی. شماره 40، صص. 98-83.
صافی، احمد (1385). مسائل آموزش‌وپرورش ایران و راه‌های کاهش آن. تهران: نشر ویرایش، چاپ اول.
غلامعلی لواسانی، مسعود؛ راستگو، لیلا،؛ آذر نیباد، آرش؛ و احمدی، طاهر (1391). اثر آموزش شادکامی به شیوه شناختی رفتاری بر باورهای خودکارآمدی و استرس تحصیلی. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری. شماره 3، صص. 18-1.
مرادی، شیوا (1391). پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. (8/11/1399).  www.eloquent.perisanblog.or
مهرابی، امیر حمزه (1385). ارزیابی نظریه دوعاملی هرزبرگ در بین معلمان قم. فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 32، صص.137-113.
نیکنامی، مصطفی؛ و کریمی، فریبا (1388). صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان آموزش عمومی و ارائه چارچوب ادراکی مناسب. دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی، شماره بیست و سوم، صص. 22-1.
یار محمدی واصل، مسیب؛ و مقامی، حمیدرضا (1388). بررسی عامل‌های مؤثر برافت تحصیلی درس ریاضی دوره متوسطه (منطقه سر درود). مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز. شماره 1، صص. 44-27.
تمجید فر، عطیه، غبدیان، محمد (1396). اولویت‌بندی عوامل مؤثر برانگیزش شغلی دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد بر اساس نظریه هرزبرگ. دو فصلنامه پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره. شماره 6. صص. 132-114.
Bush, S. B.; Driskell, S.O.; Niess, M. L.; Pugalee, D.; Rakes, C. R.; & Ronau, R.N. (2015). The Impact of Digital Technologies in Mathematics Pre-Service Teacher. in M L. Niess and H. Gillow-Wiles (Eds.), Handbook of Research on Teacher Education in the Digital Age (pp 1-27). Hershey, PA: IGI Global.
 
Darling-Hammond, Linda (2006). Constructing 21st-century teacher education, Journal of Teacher Education. No 3R pp. 300-314.
 
Davis K; Newstrom J.(1980) Human behavior at work: organizational behavior. 8th ed. New York: McGrow Hill Co.
 
Gawel JE. (1997). Herzberg's theory of motivation and Maslow's hierarchy of needs. Washington: ERIC Clearinghouse on Assessment and Evaluation. (2004 sep. 10).
 
Herzberg, Fredrick; Barnard Mausner; and Barbara Synderman (1959). The Motivation to Work. New York; Wiley.
Nijveldt, Mirjam, Mieke Brekelmans, Douwe Beijaard, Nico Verloop and The Wubbels. (2005). Assessing the interpersonal competence of beginning teacher: The quality of the judgement process, International Journal of Educational Research, Vol. 43, No. 1-2, pp. 89-102.