عضو هیأت علمی و سرپرست گروه آینده‌پژوهی مرکز تحقیات سیاست علمی کشور
چکیده
با توجه به اینکه ما انسان‌ها هیچیک شبیه هم نیستیم و تنوع ادراک داریم در شرایط مختلف آینده‌های متفاوتی برای خود تصور می‌کنیم. تنوع در زندگی و فاصله گرفتن از روزمرگی شاید بزرگترین دغدغه بشر باشد که تمام افسردگی و سرخوردگی انسان‌ها در قرن 21 از این عامل مهم نشأت می‌گیرد. رخدادهای مختلف اجتماعی از قبیل سیل، زلزله، بیماری و مواردی از این دست در گاهی اوقات باعث غافلگیری ما می‌شود. جوامعی که هوشیارانه برای آینده خود تصوراتی دارند و تلاش می‌کنند به تصاویر خود نسبت به آینده جامع عمل بپوشانند هیچگاه دچار روزمرگی نخواهند شد. ما باید در مواجهه با آینده‌های جدید و تغییرات ژرف آن بشکلی چند وجهی توجه داشته باشیم و با شناخت این وجوه و آگاه بودن نسبت به آن‌ها خود را برای آینده آماده سازیم و بکوشیم در ساخت آینده خود سهیم و دخیل باشیم. بیماری کووید 19 را شاید بتوان جدیدترین رویدا جامعه بشری بدانیم که تمام انسان‌های جهان را بشکلی تحت تاثیر قرار داد. این بیماری موجب شد جوامع حتی در برهه‌ای از زمان‌ها تصمیم‌گیری‌هایی را که قبلاً آزموده نشده بودند یکباره اتخاذ کنند که در پاره‌ای اوقات نتایج بس خطرناک‌تر ار ویروس کرونا را برای آن‌ها بدنبال داشت و دارد. وقتی اجماع و خرد جمعی روی اقدامات صورت نگیرد انتظاری بیش از این نیز از تصمیمات یکباره نمی‌رود. در نوشته پیش روی، نگارنده تلاش خواهد کرد با روش مطالعه مستندات حاضر و با رویکردی تفسیری به اکتشاف و معرفی راه‌کارهایی مناسب برای شناخت عدم‌قطعیت‌هایی می‌شود که توجه نداشتن به آن‌ها باعث غافلگیری ما نسبت به آینده خواهد شد. آینده‌پژوهی مبتنی بر پیش-نگری و پس‌نگری در شرایط خاصی همچون دوره کرونا موجب ارائه راهکارهای ارزنده و قابل توجه در مواجهه با شیوع کووید 19 یا وقایعی از این دست خواهد شد که مورد نظر نگارنده است.
)